Trong năm vừa qua, Hà Nội tiếp tục đứng đầu danh sách các thành phố ô nhiễm nhất thế giới, đặc biệt ngưỡng không khí hiện tại đã nằm ở mức cực kỳ nguy hiểm.
Các đợt không khí ô nhiễm ở Hà Nội
Chỉ tính riêng năm 2019, Hà Nội đã phải trải qua 5 đợt không khí ô nhiễm ở mức nặng, nguy hại gây ảnh hưởng đến an toàn sức khỏe của người dân.
- Đợt ô nhiễm không khí đầu tiên diễn ra trong 16 ngày của tháng một, từ 11 đến 26/1.
- Đợt ô nhiễm không khí thứ hai, kéo dài từ ngày 11 đến 27/3 (17 ngày). Chỉ số trung bình 24 giờ của bụi mịn PM 2.5 đạt đỉnh trên 140 μg/m3 tại trạm đo Phạm Văn Đồng, Hàng Đậu trong hai ngày 13 và 14/3.
- Đợt ô nhiễm không khí thứ 3 của Hà Nội diễn ra từ 12/9 đến 3/10 (18 ngày); chỉ số bụi PM 2.5 liên tục cao hơn 50 μg/m3.
Chỉ số trung bình bụi mịn 24h ở Hà Nội tháng 9/2019.
- Tháng 11/2019, Hà Nội bước vào đợt ô nhiễm không khí thứ tư, kéo dài từ ngày 5 đến 12/11.
- Đặc biệt trong tháng 12/2019 chất lượng không khí Hà Nội tương đối tốt trước khi bước vào đợt ô nhiễm không khí thứ 5. Từ ngày 7 đến 16/12, chỉ số trung bình 24h của bụi PM 2.5 bắt đầu vượt quy chuẩn cho phép.
Trong ba ngày từ 10 đến 12/12, chỉ số trung bình 24 giờ của bụi mịn PM 2.5 vượt quy chuẩn Việt Nam từ 2 đến 3 lần. Trong ngày 12/12, trạm đo Minh Khai (Bắc Từ Liêm) và trạm Đại sứ quán Mỹ có chỉ số là 160 μg/m3. Sang ngày 12/12, có 8 trên 13 trạm đo cho chỉ số trên 140 μg/m3.
Ô nhiễm không khí ảnh hưởng đến sức khỏe của người dân (ảnh: Internet)
Không khí ô nhiễm ảnh hưởng đến sức khỏe của người dân
Tình trạng không khí ô nhiễm ở các thành phố đặc biệt ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của người dân, điều này là do chất lượng không khí đang có dấu hiệu suy giảm tới ngưỡng kém và xấu.
Theo GS.TS Hoàng Xuân Cơ (Đại học Khoa học tự nhiên Hà Nội), quá trình ô nhiễm không khí ở Hà Nội đã diễn ra từ nhiều năm, song đến giai đoạn 2017 - 2018, khi hệ thống quan trắc đi vào hoạt động liên tục ở Hà Nội thì cơ quan chức năng mới ghi nhận được các chỉ số và công khai.
"Nghiên cứu cho thấy các tháng cuối năm thường xảy ra những đợt ô nhiễm liên tục, ở mức độ xấu đến rất xấu, ảnh hưởng tới sức khỏe người dân, tăng khả năng đột quỵ, gia tăng các bệnh tim mạch", ông Cơ nhấn mạnh.
Ông Vũ Văn Giáp, phó giám đốc Trung tâm hô hấp, Bệnh viện Bạch Mai cảnh báo do bụi mịn tồn tại với tần suất lớn, khiến người dân gặp nhiều khó khăn trong hô hấp, từ đó dẫn đến việc số bệnh nhân nhập viện do tim mạch, hô hấp cũng tăng cao.
“Những người bị ảnh hưởng đầu tiên và rõ rệt nhất là người có sẵn bệnh lý tim mạch, hô hấp. Người bệnh thấy khó thở, ho nhiều hơn, kèm theo tức nặng ngực và các dấu hiệu của một đợt bệnh cấp tính” – ông Giáp nói.
Không chỉ vậy, những hạt bụi mịn này khiến các phương tiện giao thông di chuyển khó khăn, không khi mờ đi, tầm nhìn bị giảm. Tình trạng này xuất hiện khi thời tiết có độ ẩm cao, cho dù đeo khẩu trang cũng khó cải thiện được khả năng bị xâm nhập của bụi. Khi thấm vào cơ thể, bụi mịn sẽ nhanh chóng thẩm thấu thẳng vào các mạch máu, đến các cơ quan nội tạng gây ra các chứng bệnh về hô hấp, thần kinh, tim mạch. Triệu chứng nhẹ sẽ là hắt hơi, sổ mũi, cay mắt, khó thở, ho kéo dài. Đối với một số người bị nặng sẽ bị viêm phổi, viêm phế quản, phổi tắc nghẽn hay thậm chí là cả ung thư.
Tác hại của bụi siêu mịn trong không khí (Ảnh: VNExpress)
Hầu hết người dân Việt Nam có thói quen sử dụng khẩu trang y tế khi ra đường nhưng đều là khẩu trang hạn chế về lớp ngăn bụi hoặc khẩu trang vải. Loại khẩu trang có thể dùng ngăn được bụi PM 2.5 cần sử dụng khẩu trang chuyên dụng, vì vậy các trung tâm y tế khuyến cáo nên tích cực sử dụng đảm bảo tốt nhất cho đường hô hấp.
Ô nhiễm không khí còn ảnh hưởng và là yếu tố nguy cơ cao có khả năng dẫn đến bệnh tiểu đường. Năm 2016, Trường Y khoa Đại học Washington ở St Louis, Missouri, Mỹ đã tiến hành một nghiên cứu về bệnh tiểu đường và mối liên hệ với ô nhiễm không khí. Theo đó, cứ 7 ca mắc bệnh tiểu đường thì có 1 ca do ô nhiễm không khí. Nghiên cứu này được công bố trên tạp chí Lancet Planetary Health và được coi là nghiên cứu đầu tiên được thực hiện để đo lường số ca bệnh tiểu đường xuất phát từ nguyên nhân ô nhiễm trên toàn thế giới.
Không khí ngày càng ô nhiễm, người dân, đặc biệt là người già, trẻ nhỏ, những người có tiền sử bị bệnh hô hấp mạn tính đều đứng trước nỗi lo về sức khỏe.
Bên cạnh việc sử dụng các biện pháp phòng chống cơ bản như đeo khẩu trang khi ra ngoài, các chuyên gia khuyến cáo người dân nên bổ sung thực phẩm dinh dưỡng để nâng cao sức khỏe, tăng sức đề kháng, đặc biệt là ăn rau xanh, các loại hoa quả trái cây.